Nijerya Hümanizm Derneği Başkanı Mubarak Bala’nın İslam’ı ve Muhammed’i eleştiren Facebook gönderilerinden dolayı Nisan 2020’de tutuklanma haberini, 15 Mayıs 2020 tarihli Ateist Gazete’de yayımlamıştık.
Dinî muhalefetin nadir olduğu muhafazakâr bir bölgede açık sözlü bir din eleştirmeni olan Bala, 2014’te ailesi tarafından Kano’daki bir psikiyatri tesisine zorla yatırılmıştı. Bunun üzerine Uluslararası Hümanist ve Etik Birliği (IHEU), Bala’nın insan haklarının ihlal edildiğini bildirerek devreye girmiş ve çabaları sonucunda Bala’nın serbest bırakılmasını sağlamış; ancak Bala’nın peşini bırakmayan yobaz zihniyet, 6 yıl sonra yine aynı gerekçeyle özgürlüğünü elinden almıştı. 2020’de komşu Kaduna eyaletindeki evinden alınıp, hakkında tutuklama emrinin çıkarıldığı Kano eyaletine götürülen Bala, Federal Yüksek Mahkeme kararı ihlal edilerek ve resmî bir suçlama yapılmaksızın 1 seneden uzun bir süre alıkonuldu; 5 aydan uzun bir süre de avukatlarıyla görüştürülmedi. Geçtiğimiz günlerde Kano Eyalet Yüksek Mahkemesi, Bala hakkındaki resmî suçlamaları nihayet açıkladı: Kano Eyalet Ceza Kanunu’nun 210 ve 114 numaralı maddelerine istinaden “toplumsal karışıklığa sebep olmak.”
IHEU tarafından incelenen iddianameye göre Bala, “dini aşağılayıcı” (blasphemous) içerikte olduğu iddia edilen paylaşımları nedeniyle 10 farklı “toplumsal karışıklığa sebep olma” suçlamasıyla karşı karşıya. Bala’nın avukatları, iddiaya konu olan suçların Kano eyalet sınırları dışında gerçekleşmesi nedeniyle mahkemenin bu davaya bakma yetkisine itiraz ediyor. Suçlamaların açıklanmasından sonra, avukatları Bala’nın adil yargılanma şansına sahip olabileceği tarafsız bir bölgeye nakledilmesi için Abuja Yüksek Mahkemesine başvurdu.
Konuya kaygıyla yaklaşan IHEU, Bala’nın teamül hukuku kapsamında suçlanmasını umut verici karşılarken, “dini aşağılama” suçunun çok hassas bir konu olarak görüldüğü Kano Eyaletinde adil yargılanma ihtimalinin çok düşük olduğunu belirtiyor. Nijerya, güneyi çoğunlukla Hristiyan, kuzeyi Müslüman olan dindar bir ülke ve kuzeydeki 12 eyalette Müslümanlar için şeriat hukuku uygulanıyor. Kuzey Nijerya’da paralel hukuk sistemlerinin yürürlükte olduğu 12 eyaletten biri olan Kano’da, Nijerya Federasyonunun tamamında uygulanabilir olan teamül hukukunun yanı sıra Müslümanlara Şeriat hukuku da dayatılabiliyor. Teamül hukuku kapsamında “dini aşağılamak”, 2 yıla kadar hapis cezasıyla yargılanan hafif bir suç; şeriat hukukunda ise cezası ölüm. Dolayısıyla Bala, bir hümanist olarak şeriat hukukuna tabi tutulmayabilir.
Uluslararası Hümanist ve Etik Birliği, Mubarak Bala’nın barışçıl bir şekilde ifade özgürlüğü hakkını kullanmasından dolayı hedef haline getirildiğine inanıyor ve adil yargılanmasını sağlamak için davanın tarafsız bir bölgeye nakledilmesini talep ediyor. Bala’nın serbest kalmasına ve güvenliğinin sağlanmasına yönelik uluslararası çapta çabalar devam ediyor.
