TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili ve CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, 10 Aralık İnsan Hakları Günü dolayısıyla ANKA Haber Ajansı’na, Türkiye’de 2021 Ocak-Kasım Ayı Hak İhlalleri konusunda açıklamalarda bulundu.
Açıklamada sunulan rapora göre, 11 aylık dönemde insan hakları ihlali nedeniyle toplam 2.344 vatandaş hayatını kaybetti, 2.953 vatandaş da işkence ve kötü muameleye maruz kaldı. Gözaltı, tutuklama, görevden alma ve davalarla 910 kişinin düşünceyi ifade özgürlüğü kısıtlandı, 301 kişinin örgütlenme özgürlüğü elinden alındı. Anayasal hakkı olan toplanma ve eylem yapma özgürlüğünü kullanan ve bu yüzden gözaltına alınan veya tutuklananların sayısı ise 3707. Raporda yer alan bazı rakamlar şöyle:
ÖLÜMLER:
- Yargısız infaz, dur ihtarı, rastgele ateş açma olayları: 10 (1’i çocuk)
- Cezaevinde ölüm: 34
- Gözaltında ölüm: 1
- Kara mayınları, sahipsiz bomba ve patlayıcılar: 4 (2’si çocuk)
- Polis ve asker araçlarının neden olduğu olaylar: 4 (çocuk)
- Nefret suçları/sivil çatışmalar: 10
- Mülteci ölümleri: 21
- Kuşkulu asker ölümleri: 5
- Resmi ihmal (sel, orman yangını gibi): 82
- İş cinayetleri (ilk 10 ay): 1.835
İŞKENCE/KÖTÜ MUAMELE VAKALARI
- İşkence: 2.156 (1’i çocuk)
- Cezaevlerinde işkence ve kötü muamele: 797
DÜŞÜNCEYİ İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ
- Mahkum olan gazeteci, yazar, yayıncı: 34
- Tutuklanan gazeteciler: 3
- Gözaltına alınan gazeteciler: 53
- Dava/soruşturma açılan gazeteciler: 36
- Gazetecilere saldırılar: 20 (1’i Almanya)
- Basılan gazete, dergi, ajans ofisi: 2
- Toplatma, ceza, erişim engelleme kararları: 1.254 (1.206 erişim engelleme, 42 RTÜK, 3 toplatma, 3 Basın İlan Kurumu)
- Düşünceyi ifade nedeniyle gözaltına alınan, tutuklananlar: 347 (323 gözaltı, 24 tutuklama)
- Düşünceyi ifade nedeniyle mahkum olan: 44 (Sosyal medya dahil)
- Düşünceyi ifade nedeniyle dava/soruşturma açılan: 373
ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ
- Tutuklanan belediye başkanı, milletvekili, parti, dernek yöneticisi: 169
- Mahkum edilen belediye başkanı, milletvekili, parti yöneticisi: 115
- Milletvekilliği düşürme kararı: 1
- Kayyuma atanan/görevden alınan belediye, muhtarlık: 16 (1’i dernek)
- Basılan parti, dernek, meslek örgütü: 37
- Kapatma kararı: 1
- Kapatma davası: 1
TOPLANTI VE GÖSTERİ YAPMA ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ
- Müdahale edilen etkinlik, basın açıklaması: 317
- Yasaklanan (müdahale edilmeden) etkinlik, gösteri, tiyatro, basın açıklaması: 110
- Etkinlik ve eylemlerin yasaklandığı iller: 25 il, 6 ilçe (Toplam 53 yasak kararı)
- Basın açıklaması, etkinlik, eylemlerde gözaltına alınanlar, tutuklananlar: 3.536 (12 çocuk)
- Basın açıklaması, etkinlik ve eylemler nedeniyle mahkum olanlar: 171 (Pandemi gerekçesiyle olay anında para cezası verilenler dahil değil)
Mevcut veriler bile son derece endişe verici. Ancak devletin resmi kurumlarından bilgi/veri alma zorluğu ve rapor edilmeyen/edilemeyen vakaların resmî verilere yansıyanlardan daha fazla olduğu hesaba katılırsa, gerçek sayıların bundan çok daha yüksek olduğu düşünülmelidir.
